Veri Sorumluları Siciline Kayıt Olma Yükümlülüğünün İstisnası Var mıdır?

6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’nun (“Kanun” ve/veya “KVKK”) 16. maddesinde “Kurulca belirlenecek objektif kriterler göz önüne alınmak suretiyle, Kurul tarafından, Veri Sorumluları Siciline kayıt zorunluluğuna istisna getirilebilir.” hükmü bulunmaktadır. Buna istinaden Kişisel Verileri Koruma Kurulu (“Kurul”) tarafından istisna uygulanacak haller ve kriterler belirlenmiş ve 30.12.2017 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan Veri Sorumluları Sicili Hakkında Yönetmelikte sayılmıştır.

Söz konusu haller kişisel veri işlemenin suç işlenmesinin önlenmesi veya suç soruşturması için gerekli olması, ilgili kişinin kendisi tarafından alenileştirilmiş kişisel verilerin işlenmesi, kişisel veri işlemenin kanunun verdiği yetkiye dayanılarak görevli ve yetkili kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarınca denetleme veya düzenleme görevlerinin yürütülmesi ile disiplin soruşturma veya kovuşturması için gerekli olması, kişisel veri işlemenin bütçe, vergi ve mali konulara ilişkin olarak Devletin ekonomik ve mali çıkarlarının korunması için gerekli olmasıdır.

Söz konusu objektif kriterler ise kişisel verinin niteliği, kişisel verinin sayısı, kişisel verinin işlenme amacı, kişisel verinin işlendiği faaliyet alanı, kişisel verinin üçüncü kişilere aktarılma durumu, kişisel veri işleme faaliyetinin kanunlardan kaynaklanması, kişisel verilerin muhafaza edilmesi süresi, veri konusu kişi grubu veya veri kategorileri ile veri sorumlusunun yıllık çalışan sayısı veya yıllık mali bilanço toplamı bilgisi olarak belirlenmiştir.

Bu hüküm doğrultusunda Kurul tarafından aşağıdaki veri sorumluları için Sicile (“VERBİS”) kayıt yükümlülüğüne istisna getirilmiştir.

• Otomatik Olmayan Yollarla Kişisel Veri İşleyenler (02.04.2018 – 2018/32):

Otomatik olmayan yollarla kişisel veri işleyenler, KVKK kapsamında VERBİS kaydından muaf tutulmuştur. Ancak, bu istisna yalnızca otomatik olmayan işlemleri kapsar ve veri sorumlularının faaliyetlerinin sadece bu tip işlemlerle sınırlı olması gerekmektedir. İstisna kapsamına giren işletmelerin hangi faaliyetleri içerdiğini anlamak için faaliyet alanları alanında uzman ekiplerce detaylıca incelenmelidir.

• Noterler (02.04.2018 – 2018/32):

Noterler, 1512 sayılı Noterlik Kanunu’na tabi olarak kişisel veri işleyebilirler. Ancak, 02.04.2018 tarihli ve 2018/32 sayılı Kurul Kararı uyarınca noterler, VERBİS kaydından muaf tutulmuşlardır. Bu muafiyet, noterlerin kişisel veri işleme faaliyetlerini noterlik işlemleriyle sınırlı kılmaktadır.

• Dernekler, Vakıflar ve Sendikalar (02.04.2018 – 2018/32):

Dernekler, vakıflar ve sendikalar, sadece ilgili mevzuata ve amaçlarına uygun, faaliyet alanlarıyla sınırlı ve sadece kendi çalışanlarına, üyelerine, mensuplarına ve bağışçılarına yönelik kişisel veriler bakımından VERBİS kaydından muaf tutulmuştur. Bu kurumlar, kişisel veri işleme faaliyetlerini sadece kendi iç işleyişleri ve iletişim faaliyetleri çerçevesinde sürdürebilirler.

• Siyasi Partiler (02.04.2018 – 2018/32):

Siyasi partiler, kendi faaliyet alanlarına ve mevzuatlarına tabi olarak kişisel veri işleyebilirler. 02.04.2018 tarihli ve 2018/32 sayılı Kurul Kararı uyarınca siyasi partiler, VERBİS kaydından muaf tutulmuşlardır.

• Avukatlar (02.04.2018 – 2018/32):

Avukatlar, kendi mesleki faaliyetleri çerçevesinde kişisel veri işleyebilirler. 02.04.2018 tarihli ve 2018/32 sayılı Kurul Kararı uyarınca avukatlar, VERBİS kaydından muaf tutulmuşlardır.

• Mali Müşavirler (02.04.2018 – 2018/32):

Mali müşavirler, kendi mesleki faaliyetleri çerçevesinde kişisel veri işleyebilirler. 02.04.2018 tarihli ve 2018/32 sayılı Kurul Kararı uyarınca mali müşavirler, VERBİS kaydından muaf tutulmuşlardır.

• Gümrük Müşavirleri (28.06.2018 – 2018/68):

Gümrük müşavirleri, kendi mesleki faaliyetleri çerçevesinde kişisel veri işleyebilirler. 28.06.2018 tarihli ve 2018/68 sayılı Kurul Kararı uyarınca gümrük müşavirleri, VERBİS kaydından muaf tutulmuşlardır.

• Arabulucular (05.07.2018 – 2018/75):

Arabulucular, kendi faaliyet alanlarına ve mevzuatlarına tabi olarak kişisel veri işleyebilirler. 05.07.2018 tarihli ve 2018/75 sayılı Kurul Kararı uyarınca arabulucular, VERBİS kaydından muaf tutulmuşlardır.

• Mikro İşletmeler ve Belirli Şartlara Uyan Kişiler (19.07.2018 – 2018/87):

Bilindiği gibi, Kişisel Verileri Koruma Kurulu, 18.08.2018 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 2018/87 sayılı kararı ile yıllık çalışan sayısı 50’den az ve yıllık mali bilanço toplamı 25 milyon TL’den az olan gerçek veya tüzel kişi veri sorumluları, ana faaliyet konusu özel nitelikli kişisel veri işleme olmayanlar VERBİS kaydından muaf tutulmuştu. Ancak Kişisel Verileri Koruma Kurulu tarafından 25 Temmuz 2023 tarih 32259 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 06.07.2023 tarihli ve 2023/1154 sayılı Kurul Kararı ile; yıllık çalışan sayısı 50’den az ve yıllık mali bilanço toplamı 100 milyon Türk lirasından az olan gerçek veya tüzel kişi veri sorumlularından ana faaliyet konusu özel nitelikli kişisel veri işleme olmayanlar VERBİS’e kayıt yükümlülüğünden istisna tutulmuş olup yıllık mali bilanço toplamındaki 25 milyon TL’lik muafiyet, söz konusu Kurul kararı ile 100 milyon Türk lirasına çıkarılmıştır. Dolayısıyla; 25 Temmuz 2023 tarihinden itibaren uygulanmak üzere, yıllık çalışan sayısı 50’den çok veya yıllık mali bilanço toplamı 100 milyon TL’den yüksek olan gerçek ve tüzel kişi veri sorumluları VERBİS’e kayıtla yükümlü hale gelmiştir.

• Köy Kamu Tüzel Kişilikleri (14.12.2023 – 2023/2135):

Köy kamu tüzel kişilikleri, kendi faaliyet alanlarına ve mevzuatlarına tabi olarak kişisel veri işleyebilirler. 14.12.2023 tarihli ve 2023/2135 sayılı Kurul Kararı uyarınca köy kamu tüzel kişilikleri, VERBİS’e kayıt yükümlülüğünden muaf tutulmuşlardır.

Unutulmamalıdır ki, Veri Sorumluları Siciline kayıt yükümlülüğünden istisna olmak, 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’ndan da istisna olmak anlamına gelmemektedir. VERBİS’e kayıt yükümlülüğünden muaf olan veri sorumluları da diğer veri sorumluları gibi 6698 sayılı Kanun hükümlerine uymak ve diğer yükümlülüklerini yerine getirmek zorundadır. VERBİS kaydı KVKK kapsamındaki yükümlülüklerden yalnızca bir tanesidir.